Wybór formy opodatkowania działalności gospodarczej. Ważna decyzja do dnia 20 lutego

Dla każdej osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą zasadnicze znaczenie ma wybór jednej z zaproponowanych przez ustawodawcę form opodatkowania dochodów osiąganych w prowadzonym przez przedsiębiorcę biznesie.

Celem prowadzenia działalności jest przecież osiąganie możliwie jak najwyższych dochodów, na co bezpośredni wpływ ma wybór najbardziej optymalnej dla danej osoby formy opodatkowania.

Niewątpliwie podatek dochodowy jest chyba największym jednostkowym kosztem jaki ponosimy, a zaliczki na podatek dochodowy wpływają bezpośrednio na płynność finansową każdej firmy. Tym bardziej, że samo wystawienie faktury czyli pierwszy przychód już generuje powstanie obowiązku odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy na rachunek urzędu skarbowego tj. na indywidualny rachunek podatkowy.

W toku prowadzonej działalności, wraz z jej rozwojem, zmianą sytuacji biznesowej lub zmianą profilu prowadzonego biznesu zasadna może okazać się zmiana dotychczasowej formy opodatkowania działalności gospodarczej, wybranej przez danego przedsiębiorcę.

Każda osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą ma możliwość zmiany pierwotnie wybranej formy opodatkowania, na inną, bardziej dla niej korzystną. Aby jednak było to możliwe, konieczne jest podjęcie przez danego przedsiębiorcę określonych czynności we właściwym czasie.

Ta właściwa data właśnie się zbliża i do jej upływu trzeba podjąć decyzję, czy podatek dochodowy uiszczać według skali podatkowej, w oparciu o liniową stawkę czy skorzystać z wygodnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, w którym koszty uzyskania przychodu nie będą miały znaczenia.

W jaki sposób można zmienić formę opodatkowania dochodów?

Do zmiany formy opodatkowania działalności gospodarczej dochodzi poprzez złożenie stosownego oświadczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Istnieje jednak kilka sposobów, z których można skorzystać przy składaniu oświadczenia o zmianie formy opodatkowania.

Przede wszystkim możliwe jest złożenie oświadczenia w formie pisemnej i doręczenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Wymaga to jednak udania się do odpowiedniego urzędu skarbowego, bądź nadania przesyłki zawierającej oświadczenie w celu doręczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Możliwe jest jednak, złożenie oświadczenia za pośrednictwem CEIDG, co można również wykonać bez wychodzenia z domu przy wykorzystaniu portalu Biznes.gov.pl

Po zalogowaniu się do portalu, przy wykorzystaniu profilu zaufanego, aplikacji mObywatel, bankowości elektronicznej lub e-Dowodu, w dostępnym na stronie internetowej kreatorze należy uzupełnić pole „Oświadczenie o formie opłacania podatku dochodowego”, wskazując nową formę opodatkowania, wybraną przez przedsiębiorcę. W takim wypadku powiadomienie o tym naczelnika urzędu skarbowego następuje automatycznie.

Co ciekawe, Ministerstwo Finansów w ostatnim czasie potwierdziło, że możliwa jest także zmiana formy opodatkowania, bez konieczności podejmowania żadnej z powyżej wskazanych czynności. Wystarczające jest, aby przedsiębiorca dokonał przelewu podatku na rachunek urzędu skarbowego odpowiednio tytułując przelew. Ta zmiana stanowiska wynika z orzecznictwa sądowego i nie należy jej traktować jako pewnej alternatywy powyżej wskazanych sposobów.

Decyzja o zmianie formy opodatkowania jest równoznaczna z rezygnacją przez przedsiębiorcę z formy, z której dotychczas korzystała dana osoba. Co ważne, przedsiębiorca ma możliwość zmiany formy opłacania podatku jedynie względem przyszłych jego zarobków.

Termin złożenia wniosku o zmianę formy opodatkowania

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą może złożyć wniosek o zmianę formy opodatkowania dochodów do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca uzyskał pierwszy przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku podatkowym.

W praktyce oznacza to, że termin na zmianę formy opodatkowania dla większości jednoosobowych przedsiębiorców, upływał będzie w dniu 20 lutego.

Termin ten jednak może być inny.

Przykładowo, jeśli dany przedsiębiorca osiągnął pierwszy przychód z działalności gospodarczej w marcu 2025 roku, dla takiej osoby termin na zmianę opodatkowania upływał będzie dopiero 20 kwietnia 2025 roku.

Możliwe formy opodatkowania działalności gospodarczej

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, co do zasady mają możliwość skorzystania z trzech różnych form opodatkowania osiąganych przez nich zysków z prowadzonej działalności.

Mianowicie, przedsiębiorcy mogą dokonać wyboru spośród:

1. opodatkowania na zasadach ogólnych (tzw. skala podatkowa, stawka progresywna – według ustalonych progów);
2. opodatkowania podatkiem liniowym (podatnik opodatkowany jest stałą a nie progresywną stawką podatku);
3. opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – ryczałt podatkowy.

W powyższym zestawieniu brakuje możliwości wyboru opodatkowania w formie karty podatkowej gdyż niestety obecnie opodatkowywać przychody w formie karty podatkowej mogą tylko przedsiębiorcy, którzy kontynuują tą formę opodatkowania.

Wskazane formy opodatkowania różnią się między sobą przede wszystkim wysokością stawki podatku. Jednak dokonując wyboru formy opodatkowania należy brać pod uwagę nie tylko chęć zapłaty jak najmniejszych należności publicznoprawnych, ale także uwzględnić czy dana forma opodatkowania jest odpowiednia i możliwa do wybrania przez danego przedsiębiorcę.

Warto na wstępie zaznaczyć, że w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych oraz podatkiem liniowym, przy obliczaniu zobowiązań podatkowych należy wziąć pod uwagę dochód przedsiębiorcy – a zatem różnicę pomiędzy jego przychodami, a poniesionymi kosztami.

Tymczasem, w przypadku ryczałtu wysokość podatku zależna będzie od osiąganych przez przedsiębiorcę przychodów – tym samym podstawa opodatkowania będzie większa. Podatnik opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie będzie miał prawa do uwzględniania kosztów uzyskania przychodu, które pomniejszą podstawę opodatkowania, a więc i podatek dochodowy. Prowadząc zatem działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem zaliczki na podatek dochodowy będą odprowadzane naczelnikowi urzędu skarbowego ustalane w oparciu o przychód, a nie dochód.

Opodatkowanie dochodów na zasadach ogólnych – według skali podatkowej

Można wskazać, że opodatkowanie na zasadach ogólnych, zwane inaczej opodatkowaniem na skali podatkowej, to podstawowa forma opodatkowania, spośród wszystkich możliwości przewidzianych dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

Jeśli przedsiębiorca rozpoczynający dopiero prowadzenie biznesu nie wskaże, że chce być opodatkowany w inny sposób, jego dochody zostaną opodatkowane przy zastosowaniu opodatkowania w oparciu o skalę podatkową, czyli na zasadach ogólnych.

Cechą charakterystyczną opodatkowania dochodów przedsiębiorcy na zasadach ogólnych jest występowanie dwóch progów podatkowych opodatkowania dochodu osiągniętego przez przedsiębiorcę. Dochód przedsiębiorcy (a zatem różnica pomiędzy osiągniętymi przez niego przychodami a kosztami), zostaje opodatkowany według 12 % stawki podatku w zakresie dochodu wynoszącego maksymalnie 120 tysięcy w roku oraz stawki 32 % od nadwyżki ponad wskazaną kwotę.

Tym samym, należy uznać, że opodatkowanie na zasadach ogólnych będzie dobrym wyborem dla jednoosobowych przedsiębiorców, którzy osiągają roczne dochody, na poziomie nieprzekraczającym kwoty 120 tysięcy złotych.

Co jednak istotne, w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych, pod uwagę należy brać nie tylko dochody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą przez daną osobę fizyczną, ale także takie które wynikają z innych źródeł i są opodatkowane według skali podatkowej.

Wśród takich dochodów możemy na przykład wyróżnić dochody osiągnięte w ramach stosunku pracy, umowy zlecenia, wynagrodzenie członka zarządu osiągane na podstawie aktu powołania czy wynagrodzenie z tytułu wynagrodzenia należnego wspólnikom spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za spełniania powtarzającego się świadczenia niepieniężnego.

Rozważając wybór opodatkowania na zasadach ogólnych, warto wziąć pod uwagę, że podatnicy, którzy są opodatkowani na skali podatkowej, są zobowiązani do zapłaty daniny solidarnościowej, od nadwyżki dochodów ponad kwotę 1 mln złotych, a wysokość obowiązkowej składki zdrowotnej dla takich przedsiębiorców to aż 9 % osiąganego przez przedsiębiorcę dochodu.

Dlaczego warto wybrać opodatkowanie na zasadach ogólnych?

W przypadku rozliczenia na zasadach ogólnych, przedsiębiorcy mają możliwość uwzględnienia przy ustaleniu wysokości należnego podatku dochodowego, kwoty wolnej od podatku, wynoszącej obecnie 30 tysięcy złotych.

W praktyce oznacza to, że podatek dochodowy, do którego odprowadzenia zobowiązany jest przedsiębiorca rozliczający się na zasadach ogólnych (a w trakcie roku kalendarzowego odprowadzane zaliczki na podatek dochodowy), ulegnie pomniejszeniu w danym roku kalendarzowym o łączną kwotę w wysokości 3.600 zł.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych daje także możliwość skorzystania z różnego rodzaju ulg, wśród których możemy przykładowo wyróżnić ulgę na dziecko, ulgę termomodernizacyjną, ulgę IP BOX, badawczo-rozwojową czy też ulgę z tytułu krwiodawstwa. Katalog skorzystania z ulg jest dosyć szeroki w przypadku tej formy opodatkowania.

Co więcej, opodatkowanie na zasadach ogólnych to także możliwość odliczenia od osiągniętego przez przedsiębiorcę przychodu, ponoszonych przez niego wydatków, które stanowią koszty uzyskania przychodów. Tym samym, tak jak już wskazaliśmy podstawę opodatkowania stanowi dochód przedsiębiorcy, a nie suma jego przychodów. Tymczasem, wśród kosztów uzyskania przychodu możemy na przykład wyróżnić koszty wynajmu biura, nabycie wartości niematerialnych i prawnych, wydatki na materiały biurowe, maszyny czy koszty zatrudnienia pracowników.

Plusem związanym z wyborem tej formy opodatkowania jest także możliwość uwzględnienia w rozliczeniu podatkowym składek na ubezpieczenie społeczne, składek na Fundusz pracy oraz Fundusz Solidarnościowy. Opodatkowanie na zasadach ogólnych nie daje jednak obecnie możliwości odliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Warto także zaznaczyć, że w wypadku opodatkowania przez przedsiębiorcę dochodów na skali podatkowej, ma on możliwość wspólnego rozliczenia rocznego z małżonkiem, jak również jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wspólne rozliczenie z małżonkiem, może okazać się bardzo dobrym sposobem na zmniejszenie zobowiązań podatkowych, w sytuacji gdy jeden z małżonków osiąga zdecydowanie większe dochody od drugiego.

Jednocześnie wskazać należy, że korzystając z opodatkowania dochodów na zasadach ogólnych, osoba korzystająca z tej formy opodatkowania, musi prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowe, w których przedsiębiorca zobowiązany jest do ewidencjonowania dotyczących go zdarzeń gospodarczych, takich jak przychody i koszty uzyskania przychodów.

Podatek liniowy

Drugą formą opodatkowania dochodów osiąganych przez osobę prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą jest możliwość opodatkowania podatkiem liniowym. Podatek liniowy zakłada jedną, stałą stawkę podatku dochodowego na poziomie 19 %, niezależnie od wysokości osiąganych przez danego przedsiębiorcę dochodów. Tym razem również, tak jak w przypadku opodatkowania na skali podatkowej, podstawę obliczenia należnego podatku stanowi osiągnięty przez przedsiębiorcę dochód.

W związku ze stałą wysokością podatku, podatek liniowy może okazać się korzystną formą opodatkowania dla osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą, które osiągają w trakcie roku dochody w znacznym stopniu przewyższające kwotę w wysokości 120 tysięcy złotych.

Co również istotne, w przypadku wyboru opodatkowania tego rodzaju podatkiem, wskazana forma opodatkowania odnosiła się będzie do wszystkich dochodów z działalności gospodarczej. Tymczasem, takimi dochodami są zarówno dochody osiągnięte przez przedsiębiorcę w ramach prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej, jak i również wynikające z udziału w spółkach, które nie są osobami prawnymi takich jak spółki jawne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych.

W przypadku opodatkowania podatkiem liniowym, podobnie jak przy opodatkowaniu na skali, istnieje także możliwość odliczenia od przychodów przedsiębiorcy poniesionych przez niego kosztów ich uzyskania, a także poniesionej w działalności gospodarczej straty. Zatem uwzględnia się koszty uzyskania przychodów.

Co więcej, w przypadku podatku liniowego, korzystniej wypada wysokość składki zdrowotnej, która musi być uiszczana przez wszystkich jednoosobowych przedsiębiorców. Składka taka w tym wypadku wynosi 4,9 % dochodu przedsiębiorcy, a co więcej część z niej można odliczyć od dochodu bądź zaliczyć do kosztów jego uzyskania.

Opodatkowanie podatkiem liniowym – na co uważać?

Chociaż opodatkowanie podatkiem liniowym posiada niewątpliwą zaletę, polegającą na stałej stawce podatku, niezależnie od wysokości osiąganych dochodów, wiążą się z nim również pewne niedogodności.

W przypadku wyboru przez przedsiębiorcę opodatkowania podatkiem liniowym, przedsiębiorca ten nie będzie miał możliwości (tak jak ma to miejsce w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych), wspólnego rozliczenia z małżonkiem, rozliczenia jako osoba, która samotnie wychowuje dziecko, jak również skorzystania z ulgi na dziecko.

Co więcej, wykluczone jest opodatkowanie podatkiem liniowym dochodów osiąganych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (zarówno w ramach JDG, jak i w ramach spółki niebędącej osobą prawną), jeśli przedsiębiorca świadczy usługi w ramach swojej działalności na rzecz byłego, jak również obecnego pracodawcy.

W tym wypadku znaczenie ma jednak forma zatrudnienia. Mianowicie, ograniczenie to dotyczy jedynie takich usług gdy podstawę zatrudnienia stanowiła umowa o pracę lub spółdzielczy stosunek pracy. Dla ewentualnej utraty możliwości objęcia podatkiem liniowym nie ma zatem znaczenia zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia.

Co ważne, opodatkowanie podatkiem liniowym, podobnie jak w przypadku opodatkowania na skali, wiąże się z koniecznością zapłaty daniny solidarnościowej, w sytuacji gdy dochody przedsiębiorcy przekroczą 1 milion złotych. Danina taka wynosi 4 % od nadwyżki ponad wskazaną kwotę.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Oprócz możliwości wyboru opodatkowania podatkiem liniowym oraz na zasadach ogólnych, jednoosobowi przedsiębiorcy mają także możliwość opodatkowania zarobionych środków ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

W przypadku ryczałtu podstawę opodatkowania stanowi przychód przedsiębiorcy, a nie jego dochody. Zatem myśląc o zryczałtowanym podatku dochodowym, przeanalizuj koszty Swojej działalności gospodarczej.

Wskazana forma opodatkowania, została uregulowana w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym i wiąże się z nią konieczność posiadania i przechowywania dowodów zakupów towarów, prowadzenia wykazu środków trwałych, wartości niematerialnych oraz prawnych, a także prowadzenie ewidencji przychodów odrębnie względem każdego roku.

Wybór przez przedsiębiorcę ryczałtu może okazać się bardzo korzystną dla niego formą opodatkowania gdyż stawki podatkowe w wielu wypadkach są bardzo korzystne. Wszystko zależało będzie jednak od rodzaju wykonywanej działalności przez danego przedsiębiorcę, wysokości jego przychodów, jak również od wysokości ponoszonych przez niego kosztów.

Ryczałt, charakteryzuje się bowiem tym, że stawka podatkowa zależna będzie od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej przez danego przedsiębiorcę i wynosi ona od 2 % do nawet 17 %. W sytuacji gdy dany przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą o rozmaitym charakterze, możliwe jest, że przychody z działalności gospodarczej dotyczącej różnych gałęzi działalności przedsiębiorcy opodatkowane będą inną stawką podatku. Wymaga to przeanalizowania regulacji o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Wyobraźmy sobie na przykład, że przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług, które polegają na zakupie i sprzedaży nieruchomości – stawka podatkowa wynosi w takiej sytuacji 10 % przychodów przedsiębiorcy, jak również działalność w zakresie robót budowlanych – opodatkowaną w przypadku ryczałtu stawką w wysokości 5,5 % przychodu. W takiej sytuacji, przychody osiągnięte z danej gałęzi działalności opodatkowane będą według dedykowanej dla danego rodzaju działalności stawki.

Co jednak istotne, opodatkowanie ryczałtem nie jest możliwe w odniesieniu do każdego rodzaju działalności gospodarczej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, niektóre rodzaje działalności gospodarczej nie mogą wybrać tej formy opodatkowania. Przykładowo, ryczałt nie wchodzi w grę w odniesieniu do przedsiębiorców, którzy w ramach prowadzonej działalności wytwarzają produkty, które są opodatkowane podatkiem akcyzowym. Co więcej, opodatkowanie ryczałtem nie jest możliwy w przypadku przedsiębiorców, którzy świadczą usługi na rzecz byłego pracodawcy.

Ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie mogą również wybrać przedsiębiorcy, których przychody w poprzednim roku podatkowym przekroczyły limit w wysokości 2 milionów euro. Z drugiej jednak strony, w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, przedsiębiorca nie jest narażony na ponoszenie kosztów daniny solidarnościowej, w przypadku gdy jego dochody przekroczą 1 milion złotych.

Warto także zaznaczyć, że ryczałt wiąże się ze stałą wysokością składki zdrowotnej w danym roku podatkowym. W przypadku tej formy opodatkowania obowiązują trzy stałe stawki wskazanej składki, odnoszące się do przychodu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, co także jest rozwiązaniem bardzo korzystnym.

Kiedy wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie jest dobrym wyborem?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych może okazać się nie najlepszym wyborem dla przedsiębiorców, którzy w ramach prowadzonej działalności ponoszą relatywnie duże koszty uzyskania przychodów. Bowiem, przedsiębiorca rozliczający się ryczałtem, nie ma możliwości odliczenia od osiągniętego przychodu poniesionych w danym okresie rozliczeniowym kosztów.

Z tej przyczyny, ryczałt będzie korzystną formą opodatkowania dla osób fizycznych, które ponoszą niewielkie koszty, bądź nie ponoszą ich wcale, bądź co prawda w toku prowadzonej działalności ponoszą szereg wydatków z nią związanych, jednak wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych pozwala im na rozliczanie przychodów według korzystnej stawki podatku, co rekompensuje brak możliwości dokonania ewentualnych odliczeń.

Co więcej, wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie daje możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub jako osoba, która samotnie wychowuje dziecko. Nie oznacza to jednak, że z wyborem tej formy opodatkowania, nie łączą się żadne udogodnienia, poza możliwą korzystną stawką podatku.

Przeciwnie, w przypadku wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, przedsiębiorcy mogą na przykład odliczyć od osiągniętego przychodu wydatki związane z ponoszonym przez nich ubezpieczeniem zdrowotnym, straty z lat ubiegłych, jak również pewnego rodzaju wydatki (takie jak wydatki na Internet, czy na cele rehabilitacyjne).

Podsumowanie

Wybór najlepszej formy opodatkowania dla danej osoby prowadzącej działalność gospodarczą każdorazowo będzie zależał od jej konkretnej sytuacji. Forma, która doskonale sprawdzi się w sytuacji jednej osoby może być zupełnie nietrafiona dla kogoś innego.

Wybierając, formę opodatkowania, należy wziąć pod uwagę kwestie takie jak rodzaj prowadzonej działalności przez danego przedsiębiorcę, wysokość osiąganych przez niego przychodów, jak również ponoszonych w toku prowadzonej działalności kosztów.

W związku z tym warto przed podjęciem decyzji o zmianie formy opodatkowania skonsultować się z profesjonalistą (konsultacje i analizy podatkowe), który w oparciu o przedstawione przez podatnika dane, pomoże wybrać najlepszą formę dla danej osoby. Nie zwlekaj jednak z podjęciem odpowiednich kroków, ponieważ termin na dokonanie ewentualnej zmiany opodatkowania upływa dla większości przedsiębiorców już 20 lutego. Pamiętaj jednak, że termin ten upływa 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskałeś przychód w danym roku podatkowym. Dla Ciebie ten termin może być inny. Podobnie też w przypadku rejestracji działalności gospodarczej – w takim wypadku termin upływa 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskałeś pierwszy przychód, a jeżeli jest to grudzień, to możesz wyboru formy dokonać do dnia 31 grudnia. W tym wypadku nie działa zasada, iż wyboru formy dokonujesz do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskałeś pierwszy przychód z działalności gospodarczej.

Oferta Kancelarii

Potrzebujesz skonsultować jaka forma opodatkowania dochodu osiągniętego przy prowadzonej przez Ciebie działalności będzie dla Ciebie najbardziej korzystna? Nie wiesz, jak powinno wyglądać składane do urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o zmianie formy opodatkowania? Chciałbyś odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy kwartalnie, jednak nie wiesz, czy jest to możliwe w Twojej sytuacji?

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii Bogdan Chudoba w tym zakresie oraz z naszą ofertą usług prawnych świadczonych online a szczególnie z naszymi usługami doradztwa podatkowego.