Prokura a pełnomocnictwo – co je różni?

Czy wiesz czym jest prokura, jakie są jej rodzaje, jaki jest zakres umocowania prokurenta, a przede wszystkim co różni ją od pełnomocnictwa?

W niniejszym wpisie przybliżymy Ci najważniejsze kwestie związane z tą tematyką, tak abyś bez trudu potrafił rozróżnić pełnomocnika od prokurenta.

Jeśli natomiast, potrzebujesz pomocy w zakresie powołania lub odwołania prokurenta w Twojej spółce, zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą usług w tym zakresie: https://online.bogdanchudoba.pl/kategoria-uslugi/zarzad-prokurent-rada-nadzorcza/prokurent-powolanie-odwolanie/

Pełnomocnictwo

Zgodnie z regulacją kodeksu cywilnego, dotyczącą pełnomocnictwa, pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.

Na podstawie przedstawionego uregulowania, można wyróżnić trzy zasadnicze rodzaje pełnomocnictwa, a mianowicie:

• pełnomocnictwo ogólne;
• pełnomocnictwo rodzajowe;
• pełnomocnictwo szczególne.

Co istotne, pełnomocnictwa – bez względu na jego rodzaj, może udzielić osoba prawna (np. spółka z o.o.) lub osoba fizyczna, jak również jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (np. spółka jawna lub spółka komandytowa). Takie też podmioty, mogą zostać wybrane na pełnomocnika przez mocodawcę, przy czym w przypadku ustanowienia pełnomocnikiem osoby fizycznej musi ona posiadać co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

W związku z tym, możesz zarówno udzielić pełnomocnictwa swojemu mężowi, żonie, rodzeństwu, rodzicom jak również zdecydować się na umocowanie na przykład spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, którą zarządzają.

Pełnomocnictwo ogólne

Pełnomocnictwo ogólne polega na umocowaniu określonej osoby do dokonywania czynności prawnych, które nie zostają sprecyzowane przez mocodawcę w treści pełnomocnictwa ogólnego. Jednakże zgodnie z postanowieniami kodeksu cywilnego, granicę pełnomocnictwa ogólnego stanowią czynności zwykłego zarządu, do których wykonywania będzie uprawniony pełnomocnik.

W związku z tym, na podstawie pełnomocnictwa ogólnego, ustanowiony przez mocodawcę pełnomocnik, nie będzie upoważniony do dokonywania czynności prawnych o bardziej doniosłym charakterze, takich jak na przykład nabycie nieruchomości, czy też zawarcie ugody.

Co również istotne, pełnomocnictwo ogólne, powinno zostać udzielone pod rygorem nieważności na piśmie. Nie ma przy tym przeszkód, aby mocodawca udzielił tego rodzaju pełnomocnictwa w kwalifikowanej formie – tj. w formie aktu notarialnego bądź z podpisem notarialnie poświadczonym. Jednakże, na przykład ustne udzielenie pełnomocnictwa ogólnego powodowało będzie jego nieważność.

Pełnomocnictwo rodzajowe

Pełnomocnictwo rodzajowe powinno określać rodzaj czynności prawnych, których będzie mógł dokonywać pełnomocnik na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa. Co istotne, nie ma przeszkód aby pełnomocnictwo rodzajowe, obejmowało zakresem umocowania zarówno czynności zwykłego zarządu jak i takie, które przekraczają wskazany zakres.

Tym samym, pełnomocnictwo rodzajowe będzie mogło na przykład przewidywać umocowanie pełnomocnika do dokonywania wszelkich czynności prawnych związanych ze stosunkiem pracy mocodawcy, reprezentowania go we wszelkich sprawach wobec urzędów, bądź sprzedaży wszelkich nieruchomości mocodawcy.

Co więcej, jeśli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, również pełnomocnictwo będzie musiało zostać w niej udzielone. Przykładowo, pełnomocnictwo rodzajowe, obejmujące swoim zakresem przenoszenie własności nieruchomości będzie musiało zostać udzielone w formie aktu notarialnego – taka bowiem forma wymagana jest dla zbycia własności nieruchomości.

Pełnomocnictwo szczególne

Pełnomocnictwo szczególne jest pełnomocnictwem, na podstawie którego pełnomocnik będzie uprawniony do dokonania jednej, konkretnej czynności prawnej, o określonych z góry stronach i przedmiocie.

Podobnie jak w przypadku pełnomocnictwa rodzajowego, również pełnomocnictwo szczególne może obejmować swoim zakresem czynności prawne mieszczące się w zakresie zwykłego zarządu, jak i przekraczające wskazany zakres.

Doskonałym przykładem pełnomocnictwa szczególnego będzie umocowanie pełnomocnika do zawarcia w imieniu mocodawcy czynności prawnej polegającej na przeniesieniu własności konkretnie określonej w pełnomocnictwie własności udziałów mocodawcy w konkretnej spółce na rzecz konkretnej osoby.

Również w tym wypadku, forma pełnomocnictwa zależna będzie od tego, jaka czynność prawna zostanie objęta jego zakresem.

Pełnomocnictwo substytucyjne

Warto także zwrócić uwagę na fakt, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, istnieje możliwość udzielenia przez ustanowionego już pełnomocnika pełnomocnictwa substytucyjnego – a zatem inaczej mówiąc dalszego pełnomocnictwa.

Możliwość taka wchodzi jednak w grę jedynie w sytuacji gdy wynika to z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

Co więcej, pełnomocnictwo substytucyjne będzie mogło zostać udzielone przez pierwotnego pełnomocnika jedynie w granicach pierwotnego umocowania tego pełnomocnika.

Zatem jeśli w ramach swojego pełnomocnictwa możesz na przykład przenieść własność wszelkich nieruchomości mocodawcy położonych w Krakowie, nie będziesz mógł udzielić pełnomocnictwa substytucyjnego do przeniesienia nieruchomości znajdujących się również w innych miejscach.

Wygaśnięcie pełnomocnictwa

Do wygaśnięcia pełnomocnictwa dojdzie w sytuacji:

• odwołania pełnomocnictwa;
• śmierci mocodawcy lub pełnomocnika;
• upływu okresu na jaki pełnomocnictwo zostało udzielone;
• ziszczenia się warunku, jeśli pełnomocnictwo było obwarowane warunkiem;
• dokonania czynności prawnej do jakiej pełnomocnictwo zostało udzielone, niezależnie od tego czy czynności tej dokonał pełnomocnik czy jego mocodawca.

Warto zaznaczyć przy tym, że pełnomocnictwo może zostać odwołane w dowolnej formie – w tym ustnie, niezależnie od tego, w jakiej formie zostało ono udzielone. Co więcej, udzielając pełnomocnictwa mocodawca może zrzec się możliwości jego odwołania, przy czym musi być to uzasadnione treścią stosunku prawnego będącego jego podstawą.

Natomiast, w odniesieniu do wygaśnięcia pełnomocnictwa w przypadku śmierci mocodawcy lub pełnomocnika, przepisy również w tym wypadku pozwalają na dokonanie modyfikacji. W treści pełnomocnictwa, można bowiem postanowić, że nie wygaśnie ono wraz ze śmiercią stron, bądź śmiercią jednej z nich. Jednak również w tym wypadku, możliwość taka istnieje gdy jest to uzasadnione treścią stosunku prawnego będącego podstawa pełnomocnictwa.

Prokura

Zgodnie z definicją wypływająca z kodeksu cywilnego, prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Co więcej, prokura obejmuje swoim zakresem umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Stwierdzić zatem należy, że prokura to nic innego jak określonego rodzaju pełnomocnictwo, które może zostać udzielone jedynie przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do właściwego dla niego rejestru.

Jednocześnie, wskazać należy, że zakres umocowania prokurenta jest bardzo szeroki. Dzięki temu prokurent ma możliwość wykonywania na rzecz mocodawcy zarówno czynności prawnych mieszczących się w zakresie zwykłego zarządu, jak i przekraczających wskazany zakres.

Tym samym, prokurent będzie mógł na przykład reprezentować przedsiębiorcę w postępowaniu sądowym, jak również zawierać w jego imieniu różnego rodzaju umowy, czy też ugody.

Co również niezwykle istotne, prokurentem odmiennie niż pełnomocnikiem, może zostać tylko osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Tym samym musi być to osoba pełnoletnia, która nie została ubezwłasnowolniona częściowo lub całkowicie.

Forma prokury

Prokura, niezależnie od jej rodzaju, powinna zostać pod rygorem nieważności udzielona w zwykłej formie pisemnej. Nie potrzeba tym samym aby oświadczenie mocodawcy, udzielającego prokury zostało złożone przy zachowaniu jakiejkolwiek formy szczególnej, chociaż prokurent będzie miał możliwość dokonywania czynności prawnych wszelkiego rodzaju, począwszy od tych mieszczących się w zwykłym zarządzie, jak i wykraczających poza niego.

Ograniczenie prokury

W polskim porządku prawnym możemy wyróżnić kilka sposobów, przy wykorzystaniu których dojdzie do ograniczenia umocowania prokurenta.

Jednym z nich jest udzielenie prokury łącznej kilku osobom. W przypadku prokury łącznej, prokurent będzie miał możliwość działania jedynie przy udziale innego prokurenta.

Udzielona prokura, może także obejmować umocowanie także albo wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej.

Co więcej, prokura może zostać także ograniczona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa. Jest to tzw. prokura oddziałowa.

Przeniesienie prokury

Odmiennie niż przy pełnomocnictwie, obowiązujące przepisy nie dają możliwości przeniesienia umocowania udzielonego prokurentowi na inną osobę. W związku z tym, osoba będąca prokurentem nie będzie mogła ustanowić innego prokurenta.

Na gruncie obowiązujących przepisów, prokurent nie będzie również mógł udzielić pełnomocnictwa ogólnego, jednakże będzie miał możliwość udzielenia pełnomocnictwa do poszczególnej czynności prawnej, bądź pełnomocnictwa rodzajowego.

Wygaśnięcie prokury

Prokura wygaśnie w sytuacji gdy dojdzie do:

• jej odwołania;
• wykreślenia przedsiębiorcy z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego;
• ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy, który udzielił prokury;
• otwarcia likwidacji przedsiębiorcy;
• przekształcenia przedsiębiorcy;
• ustanowienia kuratora dla przedsiębiorcy, który nie posiada organów lub w składzie jego organu istnieje brak umożliwiający jego działanie;
• śmierci przedsiębiorcy lub prokurenta.

Podobnie jak pełnomocnictwo, również prokura może być odwołana w każdym czasie. W tym jednak wypadku, nie ma możliwości zastrzeżenia, że nie dojdzie do wygaśnięcia prokury, w sytuacji śmierci jednej ze stron – pełnomocnika lub prokurenta.

Oferta Kancelarii

Masz wątpliwości co do ważności czynności prawnej dokonanej przez prokurenta? A może jesteś wspólnikiem spółki osobowej i chciałbyś ustanowić prokurenta, jednak nie wiesz, w jaki sposób to zrobić?

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertą usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online.